www.DrFree-Health.com همگام با بهداشت تغذیه جامعه
سلامت انسان زماني قابل دستيابي است كه تمام مواد مغذي مورد نياز در مقادير كافي و در تمام طول عمر در دسترس باشند. در حدود يك سوم از جمعيت جهان و به طور گسترده در كشورهاي در حال توسعه، دچار ناامني غذايي هستند. ضرورت زيستي دستيابي به امنيت غذا و مواد مغذي نظير ساير موضوعات بشر دوستانه موجب تحريك فعاليت هايي براي دستيابي به تساوي دسترسي به مواد غذايي در ميان كل جمعيت جهان شده است. نخستين گام رفع مشكلات غذا و تغذيه در ابعاد تكنولوژيكي است. اصلاح ژنتيك كه به صورت سنتي و پيشرفته براي تامين منابع غذايي گياهي و حيواني به كار مي رود اثر بالقوه اي در ارتقاء تغذيه و سلامت انسان دارد زيرا محصولات اصلاح شده هم در كشورهاي توسعه يافته و هم در كشورهاي در حال توسعه مورد استفاده قرار مي گيرند. در كنار مزاياي بالقوه محصولات اصلاح شده گياهي و حيواني، خطرات شناخته شده و ناشناخته اي وجود دارد كه در هر دو روش سنتي و پيشرفته رايج است. بدين جهت، دستيابي به ايمني قطعي يك استاندارد غيرقابل دسترس است.
گياهان و حيوانات اصلاح شده ژنتيكي در دو سطح سلامت و محيط داراي فوايد و خطراتي هستند. فوايد سلامت عبارتند از : ارتقاء ايمني غذا، ارتقاء ايمني مواد مغذي، اهداف سلامتي نظير مصونيت سازي و كاهش بروز بيماري هاي مزمن مرتبط با رژيم غذايي در بزرگسالان (به طور مثال دستكاري محتواي چربي مواد غذايي). خطرات سلامت با دستاوردهايي در ارتباط است كه به طور كلي در چهار گروه قرار مي گيرند : آلرژي ها، مسموميت ها، عدم تعادل مواد مغذي و كاهش تنوع در رژيم غذايي.
كيفيت مواد غذايي و تغذيه انسان
اغلب مصرف كنندگان كشورهاي ثروتمند به منابع ايمن و مواد غذايي نسبتا ارزان دسترسي دارند. در مقابل، سوء تغذيه ريزمغذي ها در كشورهاي فقير گسترده است و بيش از نيمي از جمعيت كشورهاي در حال توسعه را تحت تاثير قرار مي دهد. فوايد بالقوه بهبود كيفيت تغذيه اي مواد غذايي براي كشورهاي كم درآمد كه بودجه مصرفي براي غذا بيش از دو سوم كل هزينه هاي خانوار را به خود اختصاص مي دهد بيشتر است. ويژگي هاي كيفي و تغذيه اي مواد غذايي از طريق روش هاي ترنسژنيك قابل تغيير است. غني سازي زيستي يك راهكار كم هزينه براي بهبود كيفيت مواد غذايي است كه ساير مداخلات تكنيكي و اجتماعي را تكميل مي كند. كارآمدي تغذيه اي و خطرات ناشي از اثرات مضر غيرعمدي اين محصولات در حال آزمايش و بررسي است.
فعاليت هاي كشاورزي
ارتقاء روش هاي زيستي_صنعتي در كشاورزي به جهت افزايش توليد محصولات و كاهش هزينه هاي توليد انجام مي شود. اين محصولات جديد شامل محصولات مقاوم به حشره (پنبه، ذرت)، مقاوم به علف كش (ذرت، لوبياي سويا) و تاخير در رسيدگي ميوه (گوجه فرنگي) است. محصولات ترنسژنيك مي توانند هزينه هاي توليد را كاهش دهند و بر محيط زيست چه در كشورهاي توسعه يافته و چه در كشورهاي در حال توسعه اثرات مثبتي بر جاي گذارند. گسترش محصولات مقاوم به استرس هاي زيستي و غيرزيستي براي توليد مداوم محصولات غذايي در كشورهاي در حال توسعه حياتي است. با اين وجود معقول است كه پيامدها و تاثيرات مصرف محصولات ترنسژنيك با توجه به كارآمدي كشاورزي، توليد غذا و تاثيرات محيطي به طور علمي كنترل شود.
فرآيندها و محصولات صنعتي
محصولات غذايي مي توانند از نظر ژنتيكي به نحوي تغيير يابند كه روغن، نشاسته، فيبر، پروتئين يا ساير مواد شيميايي مفيد براي فرآيندهاي صنعتي را توليد كنند. براي مثال، روغن لوبياي سويا با محتويات اولئات بيشتر و روغن كانولا غني از لورات به طور تجاري و با استفاده از اين روش ها توليد مي شوند. نگراني اصلي اين است كه از روش اصلاح ژنتيك به گونه اي استفاده شود كه از مزاياي منابع قابل تجديد براي جايگزين كردن محصولات نفتي و ساير منابع غيرقابل تجديد بهره مند شويم در حالي كه منابع غذايي كافي و سالم براي انسان باقي بماند. همچنين ضروري است كه اطمينان حاصل كنيم كه محصولات اصلاح شده طراحي شده براي توليد محصولات صنعتي به طور غيرعمد وارد زنجيره غذاي انسان نشوند يا در صورت داشتن خطري براي محيط زيست يا سلامت انسان، ساير محصولات غذايي را آلوده نسازند.
سازمان جهاني بهداشت (WHO) و سازمان همكاري و توسعه اقتصادي (OECD) با همكاري سازمان غذا و كشاورزي (FAO) رهنمودهايي براي كنترل مواد غذايي ترنسژنيك منتشر كرده اند.
منبع : International Union of Nutritional Sciences (IUNS)
