www.DrFree-Health.com همگام با بهداشت تغذیه جامعه
آنچه می خورید و می آشامید بر سلامت شما تاثیر گذار است. حفظ وزن سالم و اجرای برنامه غذایی متعادل که حاوی مقدار کمی نمک و چربی باشد به کنترل فشار خون کمک می کند. اگر به دیابت مبتلا هستید، با کنترل خوراک و نوشیدنی ها می توانید به کنترل قند خون کمک کنید. کنترل فشار خون بالا و دیابت از تشدید بیماری کلیه جلوگیری می کند.
در تمام برنامه های غذایی از جمله رژیم غذایی مناسب برای بیماران کلیوی، باید به دریافت مواد مغذی توجه شود:
-انرژی
-پروتئین
-چربی
-کربوهیدرات
برای اطمینان از دریافت مقادیر مناسبی از مواد مغذی لازم است به اطلاعات برچسب “ارزش غذایی” بر روی مواد غذایی و نوشیدنی ها دقت کنید. برچسب ارزش غذایی نشان می دهد که در هر سهم از یک ماده غذایی چه مقدار پروتئین، کربوهیدارت، چربی و سدیم وجود دارد. این برچسب به شما کمک می کند تا غذایی را انتخاب کنید که حاوی مقادیر بالایی از مواد مغذی مورد نیاز شما باشد در حالی که دارای مقادیر کمی از مواد مغذی است که باید محدود شوند. زمانی که به برچسب ارزش غذایی نگاه می کنید، تعدادی مطالب کلیدی مورد نیاز شما دیده می شود.
انرژی
بدن شما انرژی مورد نیاز خود را از پروتئین، کربوهیدرات و چربی موجود در غذاها و نوشیدنی ها دریافت می کند. مقدار انرژی مورد نیاز به عواملی نظیر سن، جنس، اندازه بدن و میزان فعالیت بستگی دارد. میزان انرژی دریافتی باید با اهداف وزنی تطبیق یابد. برای رسیدن به وزن سالم، برخی به انرژی بیشتر و برخی به انرژی کمتری نیاز دارند. متخصص رژیم درمانی برای تنظیم انرژی مورد نیاز به شما کمک می کند.
پروتئین
پروتئین از اجزای ساختاری بدن است که برای رشد و حفظ سلامت بدن مورد نیاز است. کاهش دریافت پروتئین موجب تضعیف ساختار پوست، مو و ناخن ها می شود. افزایش دریافت پروتئین نیز مسئله ساز است. مقدار پروتئین مورد نیاز به اندازه بدن، سطح فعالیت و مشکلات سلامت بستگی دارد. برخی از پزشکان توصیه می کنند که افراد مبتلا به بیماری کلیه دریافت پروتئین را محدود کنند یا نوع آن را تغییر دهند. افزایش دریافت پروتئین موجب افزایش کار کلیه و آسیب بیشتر خواهد شد. جدول زیر مواد غذایی کم پروتئین و پر پروتئین را نشان می دهد. به خاطر داشته باشید که نمی توانید از مواد غذایی کم پروتئین به طور نامحدود استفاده کنید و مقدار نیاز شما باید توسط متخصص رژیم درمانی تعیین شود.
| مواد غذایی کم پروتئین | مواد غذایی پر پروتئین |
| نان ها | گوشت قرمز |
| میوه ها | گوشت ماکیان |
| سبزیجات | ماهی |
| ماکارونی و برنج | تخم مرغ |
کربوهیدرات
کربوهیدرات ها آسانترین نوع انرژی مصرفی برای بدن هستند. منابع سالم تامین کربوهیدرات ها، میوه ها و سبزیجات می باشند. منابع ناسالم تامین کربوهیدارت ها: شکر، شیرینی ها، نوشیدنی های غیرالکلی و سایر نوشیدنی های شیرین هستند. برخی از کربوهیدرات ها مقادیر بالایی پتاسیم و فسفر دارند که دریافت این املاح در مراحل مختلف بیماری کلیه محدود می شود. در صورت وجود همزمان دیابت، مصرف کربوهیدرات ها باید تحت کنترل قرار گیرد.
چربی
شما به مقداری چربی در رژیم غذایی خود نیاز دارید تا سالم بمانید. چربی به شما انرژی می دهد و برخی از ویتامین های مورد نیاز بدن را تامین می کند. افزایش دریافت چربی ها با افزایش وزن و بیماری قلبی در ارتباط است. چربی های سالم یا خوب، چربی های غیراشباع نظیر روغن زیتون، روغن بادام زمینی و روغن ذرت هستند. چربی های غیراشباع به کاهش کلسترول کمک می کنند. اگر به افزایش وزن نیاز دارید از چربی های غیراشباع استفاده کنید و اگر اضافه وزن دارید دریافت چربی های غیراشباع را کاهش دهید. “تعادل” یک اصل است. چربی های اشباع که به “چربی های بد” شهرت دارند سطوح کلسترول خون و خطر بیماری قلبی را بالا می برند. کره، چربی گوشت و روغن های هیدروژنه از انواع این چربی ها هستند. دریافت این چربی ها را محدود کنید. چربی گوشت قرمز و پوست مرغ یا بوقلمون را به طور کامل دور بریزید.
سدیم
سدیم یا نمک در بسیاری از غذاها وجود دارد. با افزایش دریافت نمک کار کلیه ها و قلب افزایش یافته و دچار آسیب بیشتری می شوند. برای حفظ سلامت خود مصرف نمک را محدود کنید. برای کاهش نمک دریافتی نکات زیر را مورد توجه قرار دهید:
- در زمان پخت یا مصرف غذا از افزودن نمک خودداری کنید. از سبزیجات تازه، آبلیمو یا سایر چاشنی ها برای بهبود طعم غذا استفاده کنید.
- به جای سبزیجات کنسروی از سبزیجات تازه یا یخ زده استفاده کنید.
- از مصرف گوشت های فرآوری شده نظیر سوسیس و کالباس خودداری کنید.
- جویدن میوه ها و سبزیجات تازه از مصرف کراکرها یا سایر میان وعده های نمکی بهتر است.
- از مصرف سوپ آماده، غذای آماده یخ زده، شور و ترشیجات، سس سویا، سس باربیکیو و کچاپ پرهیز کنید.
در مورد جایگزین های نمک و غذاهای کم سدیم دقت کنید. بسیاری از جایگزین های نمک مقدار زیادی پتاسیم دارند که برای بیماران کلیوی خطرناک است.
مقدار غذا
انتخاب غذای سالم شروع مهمی است اما مصرف زیاد هر چیز حتی غذای سالم نیز می تواند مسئله ساز باشد. برای کنترل مقدار غذای دریافتی به نکات زیر توجه کنید:
- برچسب ارزش غذایی موجود بر روی مواد غذایی را چک کنید تا مقدار هر واحد از یک ماده غذایی و مواد مغذی موجود در یک واحد را یاد بگیرید. مقدار بسیاری از غذاهای بسته بندی شده از یک واحد بیشتر است. میوه ها و سبزیجات تازه برچسب غذایی ندارند. بدین جهت از متخصص تغذیه بخواهید که لیستی از واحدهای میوه و سبزیجات را در اختیار شما بگذارد.
- آهسته غذا بخورید و زمانی که گرسنگی شما رفع شده از مصرف غذای بیشتر خودداری کنید. حدود 20 دقیقه زمان می برد تا معده به مغز اعلام سیری کند. اگر سریع غذا بخورید بیشتر از نیاز بدن مصرف خواهید کرد.
- در حین غذاخوردن از مصرف کارهای متفرقه نظیر تماشای تلویزیون یا رانندگی پرهیز کنید. زمانی که حواس شما به کار دیگری به غیر از غذاخوردن معطوف باشد از مقدار غذای مصرفی غافل می شوید.
- به طور مستقیم از ظرف غذای اصلی مصرف نکنید. به جای آن، یک واحد از غذا را در بشقاب خود گذاشته و مابقی را کنار بگذارید.
کنترل مقدار مناسب غذا بخش مهمی از برنامه غذایی به ویژه در بیماران کلیوی است زیرا این بیماران به محدود کردن مواد غذایی و نوشیدنی ها نیاز دارند.
منبع : American Kidney Fund
