www.DrFree-Health.com همگام با بهداشت تغذیه جامعه
افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه به یک رژیم غذایی مناسب و کنترل شده نیازمندند. اطلاعات ارائه شده در این متن به عنوان اصول اولیه برای افرادی مناسب است که تحت دیالیز قرار نمی گیرند. با این وجود، تمام بیماران کلیوی برای دریافت یک برنامه شخصی و مناسب با شرایط خاص بیماری باید با متخصص رژیم درمانی مشاوره نمایند.
زمانی که کلیه ها به خوبی کار نمی کنند، مایعات در بدن تجمع یافته و به مرور زمان موجب مشکلات قلبی، استخوانی یا سایر مشکلات سلامت می شوند. رژیم غذایی مناسب برای کلیه، دریافت مواد غذایی ویژه ای را محدود می سازد تا از افزایش تدریجی برخی املاح و مایعات در بدن و مشکلات سلامت مرتبط با آن ها جلوگیری کند.
محدودیت های رژیم غذایی به مرحله بیماری کلیوی بستگی دارد. در مراحل اولیه، ممکن است محدودیت های جزئی در غذاخوردن یا نوشیدن وجود داشته باشد. زمانی که بیماری وخیم تر می شود پزشک متخصص محدودیت هایی را برای دریافت پتاسیم، فسفر و مایعات اعمال می کند.
پتاسیم
پتاسيم از جمله املاحي است كه در بيشتر غذاها يافت مي شود. عضلات بدن براي عملكرد خود به مقداري پتاسيم نياز دارند اما مقدار زياد پتاسيم مي تواند خطرناك باشد. زماني كه كليه ها به خوبي كار نمي كنند، سطوح پتاسيم خون ممكن است بسيار بالا يا بسيار پايين باشد. مقادير بسيار بالا يا بسيار كم پتاسيم موجب گرفتگي عضلات مي شود كه با علائم ضعف عضلات اسكلتي و تپش قلب مشخص مي شود. در جدول زير مواد غذايي كم پتاسيم و پرپتاسيم مشخص شده اند:
| مواد غذايي كم پتاسيم | مواد غذايي پر پتاسيم |
| سيب، انگور، آناناس، توت فرنگي | آووكادو، موز، ملون، پرتقال، آلو و كشمش |
| گل كلم، پياز، فلفل، تربچه، كاهو، كدو حلوايي | آرتيشو، كنگر فرنگي، اسفناج، سيب زميني، گوجه فرنگي |
| نان سفيد، برنج سفيد | غلات و محصولات سبوس دار |
| گوشت گوساله و مرغ | لوبياها، برنج قهوه اي |
در بيماران مبتلا به نارسايي كليه لازم است كه دريافت پتاسيم محدود شود. از متخصص تغذيه بخواهيد كه مقدار نياز شما به پتاسيم را مشخص كند.
فسفر
فسفر نيز در بسياري از غذاها يافت مي شود و به همراه كلسيم و ويتامين D براي سلامت استخوان ها ضروري است. كليه هاي سالم مقدار فسفر بدن را در حد مناسب نگه مي دارند. زماني كه كليه ها به خوبي كار نمي كنند، فسفر در خون تجمع مي يابد. مقدار زياد فسفر در خون موجب ضعف و شكستگي استخوان ها مي شود. بسياري از بيماران مبتلا به نارسايي كليه به محدوديت فسفر نياز دارند. جدول زير مواد غذايي كم فسفر و حاوي مقادير بالاي فسفر را نشان مي دهد:
| مواد غذايي با محتواي فسفر پايين | مواد غذايي با محتواي فسفر بالا |
| نان فرانسوي، خمير ترش | نان كامل |
| پاپ كورن بدون نمك | غلات سبوس دار و بلغور جو دوسر |
| غلات تهيه شده از ذرت يا برنج و كرم گندم | مغزها و دانه آفتابگردان |
| برخي نوشيدني ها با رنگ روشن و ليموناد | كولا |
مايعات
ما براي زنده ماندن به آب احتياج داريم اما در بيماري كليوي به آب زيادي نياز نداريد. زيرا كليه هاي آسيب ديده نمي توانند مايعات اضافي را از بدن خارج كنند. بنابراين مصرف زياد مايعات در اين حالت خطرناك است و موجب افزايش فشار خون، ورم و نارسايي قلبي مي شود. علاوه بر اين، مايعات اضافه اطراف ريه ها را فرا گرفته و تنفس را مشكل مي سازد. بر اساس مراحل بيماري و درمان انجام گرفته، مقدار نياز به مايعات توسط پزشك تعيين مي گردد. زماني كه محدوديت مايعات در نظر گرفته مي شود، بايد به مصرف مواد غذايي حاوي آب توجه كنيد. سوپ ها، بستني و ژلاتين، ميوه ها و سبزيجات مقدار زيادي آب دارند. سديم دريافتي را كاهش دهيد تا نياز به آب تقليل يابد. براي غلبه بر حس تشنگي:
-آدامس بجويد.
-دهان خود را بشوييد.
-يك تكه يخ، خوشبو كننده دهان يا آب نبات سخت بمكيد. (اگر به ديابت مبتلا هستيد آب نبات بدون قند انتخاب كنيد.)
منبع : American Kidney Fund
