www.DrFree-Health.com همگام با بهداشت تغذیه جامعه
مواد غذايي نه تنها مواد مغذي ضروري براي حيات را فراهم مي آورند، بلكه ساير تركيبات زيستي فعال براي ارتقاء سلامت و پيشگيري از بيماري ها را نيز مهيا مي كنند. مطالعات اپيدميولوژيك به طور پيوسته نشان داده اند كه رژيم غذايي نقش حياتي در پيشگيري از بيماري هاي مزمن دارد. مصرف ميوه ها، سبزيجات و حبوبات با كاهش خطر بيماري قلبي، سرطان، ديابت، آلزايمر، آب مرواريد و كاهش عملكرد مرتبط با سن ارتباط قوي دارد. تخمين زده مي شود كه يك سوم از مرگ هاي ناشي از سرطان در ايالات متحده آمريكا از طريق اصلاح مناسب رژيم غذايي قابل پيشگيري است. مواد غذايي گياهي نظير ميوه ها و سبزيجات و غلات كامل حاوي مقادير قابل توجهي از تركيبات زيستي فعال به نام فيتوكميكال ها هستند كه بر فوايد سلامت مصرف مواد غذايي گياهي مي افزايند.
فيتوكميكال ها-تركيبات گياهي غيرمغذي فعال كه در ميوه ها، سبزيجات، غلات و ساير منابع غذايي گياهي وجود دارند- با كاهش خطر بيماري هاي مزمن عمده ارتباط دارند. تاكنون بيش از 5 هزار نوع فيتوكميكال شناخته شده است و درصد بالايي ناشناخته باقي مانده اند.
سلول هاي بدن انسان و ساير ارگانيسم ها به طور پيوسته با عوامل اكسيد كننده متعددي در تماس هستند كه برخي از آن ها براي حيات ضروري مي باشند. اين عوامل ممكن است در هوا، غذا يا آب باشند و يا در نتيجه فعاليت هاي متابوليكي درون سلولي توليد شوند. نكته اصلي حفظ تعادل عوامل اكسيداني و آنتي اكسيداني است تا شرايط فيزيولوژيكي مطلوب بدن حفظ شود. استرس اكسيداتيو موجب آسيب اكسيداني درشت موللول ها نظير پروتئين، DNA و ليپيدها مي شود و با افزايش خطر سرطان و بيماري قلبي عروقي ارتباط دارد.
مصرف ميوه ها و سبزي ها و غلات كامل همانند الگوهاي غذايي نظير رژيم غذايي مديترانه اي كه بر مصرف اين مواد غذايي تاكيد دارند، با كاهش خطر انواع متعددي از سرطان ها شامل سرطان سينه، ريه، و كولون ارتباط دارند. مطالعات دريافتند كه افزايش 3 واحد غلات كامل در روز با 17% كاهش خطر سرطان كولوركتال ارتباط دارد. همچنين در يك مطالعه ارتباط زيرگروه فلاوونوئيدها با كاهش خطر سرطان سينه گزارش شده است.
مصرف سبزيجات خانواده كلم نظير بروكلي، كلم و گل كلم با كاهش خطر سرطان پروستات، ريه، سينه و كولون ارتباط دارد. فيتوكميكال هاي ايزوتيوسيانات موجود در سبزيجات خانواده كلم به ويژه سولفورافان موجود در بروكلي در پيشگيري از سرطان نقش دارد.
تركيبات درماني غذاهاي غني از فيتوكميكال ها علاوه بر پيشگيري، در درمان سرطان نيز موثرند. همچنين شواهدي وجود دارد كه نشان مي دهد برخي فيتوكميكال ها بر اساس سن و ساختار ژنتيك فردي اثرات متفاوتي بر سرطان دارند. ممكن است برخي از فيتوكميكال ها نظير رزوراترول، سولفورافان، كوركيومين، كوئرستين و جنيستين عملكرد عوامل شيمي درماني مورد استفاده در سرطان را تقويت كنند. با اين وجود، هنوز زود است كه به مصرف فيتوكميكال ها يا تركيب خاصي از غذاها به عنوان راهكاري براي پيشگيري از سرطان يا افزايش اثر داروهاي شيمي درماني توصيه نمود.
مطالعات حيواني و آزمايشگاهي فراواني وجود دارند كه اثرات پيشگيرانه فيتوكميكال هاي چاي براي سرطان هاي پوست، ريه، دهان، مري، معده، كبد، پانكراس، روده كوچك، كولون، مثانه، پروستات و غدد پستاني را نشان مي دهند. پلي فنول هاي چاي موجب سركوب تومور و تكثير سلول هاي سرطاني مي شوند علاوه بر اينكه تنظيم ژن را تغيير مي دهند.
مطالعات آزمايشگاهي نشان مي دهند كه پلي فنول هاي شكلات، به ويژه شكلات تلخ كه غني از پلي فنول هاست، با تشكيل و گسترش سلول هاي سرطاني مداخله مي كنند.
منابع: Todays Dietitians – The American Journal of Clinical Nutrition
