www.DrFree-Health.com همگام با بهداشت تغذیه جامعه
تا زمان ظهور نور مصنوعی، نور خورشید منبع اصلی روشنایی بود و افراد تمام مدت زمان عصر را در تاریکی سپری می کردند. اما امروزه در بیشتر نقاط جهان زمان عصر هم مانند روز روشن است و مزایای دسترسی به روشنایی در شب کمتر مورد توجه قرار می گیرد.
اما ممکن است خوابیدن در نور شبانه هزینه ای در پی داشته باشد. نور شبانه ساعت بیولوژیکی بدن یا چرخه شبانه روزی (سیرکادین) را دچار اختلال می کند. مطالعات نشان می دهند که این اختلال ممکن است با بروز سرطان، دیابت، بیماری قلبی و چاقی در ارتباط باشد.
اما تمام رنگ های نور اثر مشابهی ندارند. امواج آبی رنگ، که در طول ساعات روز موجب افزایش توجه، و بهبود واکنش و خلق و خو می شوند، از انواع امواج مخرب شبانگاهی هستند. پیشرفت الکترونیکی صفحات نمایش و لامپ های کم مصرف تماس ما با امواج آبی نور به ویژه پس از غروب خورشید را افزایش می دهند.
چرخه شبانه روزی بدن تحت تاثیر نور قرار می گیرد
افراد مختلف چرخه شبانه روزی نسبتا متفاوتی دارند. اما مدت آن به طور میانگین 24 ساعت و 15 دقیقه است. چرخه شبانه روزی افرادی که تا دیروقت بیدار هستند کمی طولانی تر است. در حالی که این چرخه در افراد سحرخیز از 24 ساعت کمتر خواهد بود. مطالعات گذشته نشان می دهد نور روز ساعت داخلی بدن انسان را با محیط هماهنگ می کند.
مخاطرات سلامت نور شبانه
مطالعات متعدد ارتباط کار در شیفت شب و تماس با نور در شب با انواع مختلف سرطان (سرطان سینه، پروستات)، دیابت، بیماری قلبی و چاقی را نشان داده اند. اگرچه به درستی مشخص نیست که چرا نور شبانه برای بدن انسان مضر است اما می دانیم تماس با نور، تولید ملاتونین را سرکوب می کند _هورمونی که چرخه شبانه روزی را تحت تاثیر قرار می دهد. برخی شواهد تجربی نشان می دهند کاهش سطوح ملاتونین با سرطان در ارتباط است.
مطالعه مرکز تحقیقات هاروارد ارتباط احتمالی نور با دیابت و چاقی را مورد بررسی قرار داد. نتایج حاکی از آن است سطوح قند خون افراد تحت مطالعه که در برنامه تغییر چرخه شبانه روزی تدریجی قرار داشتند افزایش یافته و به پیش دیابت مبتلا شدند. همچنین سطوح «لپتین» _هورمونی که پس از صرف غذا در ایجاد حس سیری نقش دارد، کاهش یافت.
حتی نور کم هم با چرخه شبانه روزی بدن و ترشح ملاتونین مداخله می کند. نور شبانه دلیل اصلی بیداری و کمبود خواب بسیاری از افراد است و بررسی ها ارتباط کمبود خواب و افزایش خطر افسردگی را نشان می دهند.
قدرت نور آبی
در حالی که تمام انواع امواج نوری قادرند ترشح ملاتونین را سرکوب کنند، نور آبی شبانه قدرت بیشتری دارد. نور آبی 2 برابر نور سبز قادر به سرکوب ترشح ملاتونین است و چرخه شبانه روزی را تا 2 برابر تغییر می دهد ( 3 ساعت در مقابل 1.5 ساعت). محققین می گویند استفاده از عینکی که از تماس با نور آبی محافظت کند برای کارمندان شب کار مفید است. عینک های آفتابی ارزان قیمت با شیشه نارنجی رنگ قادرند از نور آبی جلوگیری کنند اما از آنجایی که این عینک ها از تماس سایر نورها نیز جلوگیری می کنند برای استفاده در محیط داخلی مناسب نیستند. عینک هایی که تنها از عبور نور آبی جلوگیری کنند گران قیمت هستند.
نور آبی کمتر
لامپ های فلورسنت تزئینی یا حبابی و لامپ های LED از انواع قدیمی کم مصرف تر هستند اما این لامپ ها نور آبی بیشتری تولید می کنند. ظاهر لامپ های فلورسنت قابل تغییر نیستند اما پوشش داخلی آن ها می تواند به نحوی طراحی شود که نور آبی کمتری تولید کند. لامپ های LED از انواع فلورسنت کارآمد تر هستند اما مقدار قابل توجهی نور آبی تولید می کنند. لامپ های رشته ای معمولی هم مقداری نور آبی تولید می کنند اما مقدار آن از اغلب لامپ های فلورسنت کمتر است.
راه چاره چیست؟
- از چراغ های کم نور قرمز برای چراغ خواب استفاده کنید. نور قرمز قدرت کمی در تغییر چرخه شبانه روزی بدن و سرکوب ملاتونین دارد.
- 3-2 ساعت پیش از خواب از نگاه کردن به صفحه نمایش روشن خودداری کنید.
- اگر شب کار هستید یا با ابزارهای الکترونیکی زیادی در شب کار می کنید، از عینک های مسدود کننده نور آبی استفاده کنید یا نرم افزاری نصب کنید که امواج آبی/سبز صفحه نمایش را فیلتر می کند.
- در طول روز، خود را در معرض نور زیادی قرار دهید تا موجب بهبود خواب شبانه، خلق و خو و هوشیاری در روز شود.
منبع: Harvard Medical School
