s
زمان آن فرا رسیده تا توجه خود را فقط به آنچه که در بشقاب غذایمان هست، معطوف نسازیم، یادداشت پیش رو با همکاری بنیاد رُزا لوکزامبورگ، اتحادیه محیط زیست و حفاظت از طبیعت آلمان، جرمن واچ، آکسفام و لوموند دیپلماتیک، هشداری است به مسیر خطرناکی که بخش تولید خوراک و کشاورزی طی میکند.
در بخش تجارت کشاورزی جهانی تاکنون هفت شرکت بزرگ، کل تولید بذر و آفتکش را در دنیا در دست داشتهاند؛ اواخر سال 2017 اما این شرایط تغییر پیدا خواهند کرد، خانم باربارا اونموسیگ از اعضاء هیئت مدیره بنیاد هاینریش بل، در مصاحبهای میگوید: «ما بهزودی شاهد خواهیم بود که دیگر نه انحصار چند جانبه، بلکه با تنها سه (تک) انحصار(سه مونوپل) سر و کار پیدا میکنیم.»
شرکت آلمانی بایر در حال خریدن کمپانی آمریکایی مونسانتو است؛ دو غول امریکایی، «دوپونت» و «داو» در حال طراحی برای ادغام هستند و شرکت ChemChina در نظر دارد تا کمپانی شیمیایی سویسی سینگنتا را تصاحب کند؛ هر اندازه بیشتر از قدرت در بازار در دست تعداد کمتری متمرکز شود، نه تنها مصرفکنندگان بیشتر به تولیدات آنها وابستگی پیدا میکنند بلکه پیش از هر چیز این کشاورزان هستند که باید قیمتهای بذر و آفتکشها را که کمپانیها دیکته میکنند، بپذیرند.
در بخش تولید بذر و آفتکشها دیگر رقیبی باقی نمانده؛ هفت شرکت به زودی به چهار شرکت تبدیل میشوند و 60 درصد از بازار تجارت بذر و مواد شیمیایی کشاورزی تنها به سه شرکت تعلق خواهند داشت که تقریبا همه آنها گیاهان تراریخته عرضه میکنند.
زمانی که گندم، ذرت و دانههای سویا برداشت میشوند، پای دیگر اعضاء زنجیره مواد غذایی به میان میآید؛ بر طبق گزارش منتشر شده، چهار کمپانی واردات و صادرات، مواد خام کشاورزی را در دست دارند: شرکتهای امریکایی آرچر دانیلز میدلند، بانجی، کارگیل و شرکت هلندی لوییز درای فوس.
این شرکتها با تجارت، حمل و نقل و فراوری بسیاری از مواد خام، 70 درصد از سهم در بازار جهانی را در تصرف دارند؛ آنها به خوبی از بازده زمینهای کشاورزی، قیمتها، نوسان ارز، تغییرات جوی و شرایط سیاسی در دنیا آگاه هستند و میتوانند از قدرت خود در مبادلات با تولیدکنندگان استفاده کنند.
آنها مواد خام کشاورزی را با قیمت نازل در اختیار کمپانیهای مواد غذایی بزرگ مانند نستله، یونیلیور، هاینتس، مارس و کلاگز میگذارند؛ این شرکتها همه مشتری تنها یک کمپانی (OLAM در سنگاپور) هستند از سوی دیگر، نستله و دیگران از بزرگترین تحویلدهندگان کالا برای سوپرمارکتهای زنجیرهای به شمار میآیند.
گسترش فروشگاههای زنجیرهای غذایی در کشورهایی با درآمد متوسط مانند هند، اندونزی و نیجریه ثبت شده؛ انقلاب سوپرمارکتها همه جا به قیمت از دست رفتن مغازه ها و بازارهای سنتی تمام میشود البته بسیاری از تولیدکنندگان مواد غذایی ادعا میکنند که آنها با تولید هر چه بیشتر مواد غذایی در حال مبارزه با گرسنگی در دنیا هستند اما به گفته خانم اونموسیگ نکته اینجاست که ظرفیت تولید زمینهای کشاورزی بالاتر نرفته است و به جای آن ما حاصلخیزی زمینها را با استفاده بیش از حد کودهای شیمیایی و با کشاورزی تکبذری نابود می کنیم.
دویچهوله نوشت ما سالانه ١٢ میلیون هکتار از زمینهای حاصلخیز را از دست میدهیم؛ به عبارت دیگر اینکه نزدیک به 800 میلیون نفر در دنیا از کمبود خوراک رنج می برند، به دلیل کمبود مواد غذایی نیست بلکه یک مشکل توزیع خوراک است؛ در بخش تولیدات کشاورزی طرح مقابله با این روند، روشهای کشاورزی زیستی هستند که تحت تسلط کمپانیها قرار ندارند و به افزایش محصول منجر میشوند.
منبع: روزنامه سپید
]]>سلامت انسان زماني قابل دستيابي است كه تمام مواد مغذي مورد نياز در مقادير كافي و در تمام طول عمر در دسترس باشند. در حدود يك سوم از جمعيت جهان و به طور گسترده در كشورهاي در حال توسعه، دچار ناامني غذايي هستند. ضرورت زيستي دستيابي به امنيت غذا و مواد مغذي نظير ساير موضوعات بشر دوستانه موجب تحريك فعاليت هايي براي دستيابي به تساوي دسترسي به مواد غذايي در ميان كل جمعيت جهان شده است. نخستين گام رفع مشكلات غذا و تغذيه در ابعاد تكنولوژيكي است. اصلاح ژنتيك كه به صورت سنتي و پيشرفته براي تامين منابع غذايي گياهي و حيواني به كار مي رود اثر بالقوه اي در ارتقاء تغذيه و سلامت انسان دارد زيرا محصولات اصلاح شده هم در كشورهاي توسعه يافته و هم در كشورهاي در حال توسعه مورد استفاده قرار مي گيرند. در كنار مزاياي بالقوه محصولات اصلاح شده گياهي و حيواني، خطرات شناخته شده و ناشناخته اي وجود دارد كه در هر دو روش سنتي و پيشرفته رايج است. بدين جهت، دستيابي به ايمني قطعي يك استاندارد غيرقابل دسترس است.
گياهان و حيوانات اصلاح شده ژنتيكي در دو سطح سلامت و محيط داراي فوايد و خطراتي هستند. فوايد سلامت عبارتند از : ارتقاء ايمني غذا، ارتقاء ايمني مواد مغذي، اهداف سلامتي نظير مصونيت سازي و كاهش بروز بيماري هاي مزمن مرتبط با رژيم غذايي در بزرگسالان (به طور مثال دستكاري محتواي چربي مواد غذايي). خطرات سلامت با دستاوردهايي در ارتباط است كه به طور كلي در چهار گروه قرار مي گيرند : آلرژي ها، مسموميت ها، عدم تعادل مواد مغذي و كاهش تنوع در رژيم غذايي.
كيفيت مواد غذايي و تغذيه انسان
اغلب مصرف كنندگان كشورهاي ثروتمند به منابع ايمن و مواد غذايي نسبتا ارزان دسترسي دارند. در مقابل، سوء تغذيه ريزمغذي ها در كشورهاي فقير گسترده است و بيش از نيمي از جمعيت كشورهاي در حال توسعه را تحت تاثير قرار مي دهد. فوايد بالقوه بهبود كيفيت تغذيه اي مواد غذايي براي كشورهاي كم درآمد كه بودجه مصرفي براي غذا بيش از دو سوم كل هزينه هاي خانوار را به خود اختصاص مي دهد بيشتر است. ويژگي هاي كيفي و تغذيه اي مواد غذايي از طريق روش هاي ترنسژنيك قابل تغيير است. غني سازي زيستي يك راهكار كم هزينه براي بهبود كيفيت مواد غذايي است كه ساير مداخلات تكنيكي و اجتماعي را تكميل مي كند. كارآمدي تغذيه اي و خطرات ناشي از اثرات مضر غيرعمدي اين محصولات در حال آزمايش و بررسي است.
فعاليت هاي كشاورزي
ارتقاء روش هاي زيستي_صنعتي در كشاورزي به جهت افزايش توليد محصولات و كاهش هزينه هاي توليد انجام مي شود. اين محصولات جديد شامل محصولات مقاوم به حشره (پنبه، ذرت)، مقاوم به علف كش (ذرت، لوبياي سويا) و تاخير در رسيدگي ميوه (گوجه فرنگي) است. محصولات ترنسژنيك مي توانند هزينه هاي توليد را كاهش دهند و بر محيط زيست چه در كشورهاي توسعه يافته و چه در كشورهاي در حال توسعه اثرات مثبتي بر جاي گذارند. گسترش محصولات مقاوم به استرس هاي زيستي و غيرزيستي براي توليد مداوم محصولات غذايي در كشورهاي در حال توسعه حياتي است. با اين وجود معقول است كه پيامدها و تاثيرات مصرف محصولات ترنسژنيك با توجه به كارآمدي كشاورزي، توليد غذا و تاثيرات محيطي به طور علمي كنترل شود.
فرآيندها و محصولات صنعتي
محصولات غذايي مي توانند از نظر ژنتيكي به نحوي تغيير يابند كه روغن، نشاسته، فيبر، پروتئين يا ساير مواد شيميايي مفيد براي فرآيندهاي صنعتي را توليد كنند. براي مثال، روغن لوبياي سويا با محتويات اولئات بيشتر و روغن كانولا غني از لورات به طور تجاري و با استفاده از اين روش ها توليد مي شوند. نگراني اصلي اين است كه از روش اصلاح ژنتيك به گونه اي استفاده شود كه از مزاياي منابع قابل تجديد براي جايگزين كردن محصولات نفتي و ساير منابع غيرقابل تجديد بهره مند شويم در حالي كه منابع غذايي كافي و سالم براي انسان باقي بماند. همچنين ضروري است كه اطمينان حاصل كنيم كه محصولات اصلاح شده طراحي شده براي توليد محصولات صنعتي به طور غيرعمد وارد زنجيره غذاي انسان نشوند يا در صورت داشتن خطري براي محيط زيست يا سلامت انسان، ساير محصولات غذايي را آلوده نسازند.
سازمان جهاني بهداشت (WHO) و سازمان همكاري و توسعه اقتصادي (OECD) با همكاري سازمان غذا و كشاورزي (FAO) رهنمودهايي براي كنترل مواد غذايي ترنسژنيك منتشر كرده اند.
منبع : International Union of Nutritional Sciences (IUNS)
]]>